معرفی کوتاه استان {کرمان}

استان کرمان با مساحت 185675 کيلومتر مربع در جبهه جنوب شرقی کشور قرار دارد. جمعیت این استان بر اساس سرشماری سال 1375 بالغ بر 2 میلیون نفر گزارش شده است. این استان از شمال به استان خراسان جنوبی و یزد، از شرق به سیستان و بلوچستان، از جنوب به استان هرمزگان و از غرب به استان فارس و یزد محدود می شود.

نقشه تقسیمات استان کرمان؛ عکس از سازمان نقشه برداری کشور

آب و هوای استان متغیر بوده و در نواحی کوهستانی و مرتفع دارای آب و هوایی سرد و در نواحی پست دارای آب و هوایی گرم و مرطوب می باشد. میزان بارندگی سالانه آن در سال 1381 معادل 84 میلیمتر و روزهای یخبندان آن 74 روز در مرکز استان گزارش شده است. تنها رودخانه دائمی این استان، هلیل رود می باشد که مهم ترین رود استان به شمار می آید و حوضه وسیعی از دشت حاصلخیز جیرفت را آبیاری می کند و یکی از پر برکت ترین رودهای ایران محسوب می شود. طول این رودخانه 378 کیلومتر و از کوهستان هزار سرچشمه گرفته و در نهایت به هامون جازموریان می ریزد.
منطقه کرمان از منقاط عمده باستانی کشور است که سابقه اسکان و زندگی در آن به هزاران سال قبل و همزمان با مهاجرت نخستين اقوام آريايی به ايران باز می گردد. در متون تاريخی يونان که از آريايي ها و سلاطين هخامنشی آنان سخن به ميان آورده، از کرامان و سکران و سيستان به عنوان ساپراپ ها و ايالات شرقی ايران نام برده شده است. در دوره هخامنشيان جاده شاهی و راه ابريشم از استخر و شهر پارسه (پرسپوليس) به يزد و کرمان و سيستان ادامه داشت و تا هندوستان کشيده می شد.
می توان با اطمينان و بر مبنای گزارشات تاريخی گفت که سابقه سکونت و شهرنشينی در منطقه کرمان به چندين هزار سال قبل بر می گردد و اين منطقه در کناره کوير مرکزی فلات ايران، همواره پايگاه امن و استراحتگاه مناسبی برای مسافران به سوی شرق بوده است.
در دوره معاصر در نخستين تقسيمات کشوری که برای ايران، در دوران قاجاريه و آغاز مشروطيت انجام شد، کرمان و فارس به همراه هرمزگان يک ايالت شناخته می شند. بر اساس تقسيمات کشوری استان کرمان شامل شهرستان زیر می باشد: بافت، بردسير، بم، جيرفت، رفسنجان، راور، زرند، سيرجان، شهربابک، کرمان و کهنوج.
به علت وجود خط آهن، مسافرت به این استان برای کسانی که اتومبیل شخصی ندارند، کار چندان مشکلی نیست. فصل مناسب برای مسافرت به این منطقه اوایل بهار است که هوای خوبی دارد. در سایر فصول، به علت کویری بودن منطقه؛ شدت گرما و سرما به حدی است که ممکن است کمی لذت مسافرت را تحت تاثیر قرار دهد. به خصوص در اوایل صبح که سرمای هوا حتی در فصول گرم هم ممکن است آزاردهنده باشد و یا گرمای هوا در اواسط روز که کلافه کننده می شود.
در مسافرت به این منطقه ممکن است با دو نوع برخورد کاملا متفاوت از طرف مردم مواجه شوید. گاهی با افرادی بسیار خون گرم و دوست داشتنی برخورد می کنید که به راحتی با شما ارتباط برقرار کرده و با شما دوست می شوند. دوستی که حاضر به انجام هر خدمتی به شما خواهند بود؛ و برخورد دیگری که از اهالی ممکن است ببینید کاملا متفاوت بوده به حدی که ممکن است دیگر قدم به آن دیار نگذارید.
به تبع قدمت استان آثار باستانی و مناطق گردشگری در این استان بسیار گسترده و حائز اهمیت است. وجود بزرگترین سازه خشتی جهان (ارگ بم) در این استان (که متاسفانه پس از زمین لرزه سال 82 به طور کلی ویران گردیده) و همچنین کشفیات جدید در منطقه باستانی جیرفت که در میان باستانشناسان جهان بسیار بحث برانگیز گشته است این استان را از لحاظ تاریخی حائز ارزش و اهمیت بسیار کرده است.
کرمان از لحاظ تجاری و صنعتی نیز به خاطر وجود منطقه ویژه اقتصادی سیرجان و ارگ جدید؛ همچنین به علت تولید بیشتر پسته صادراتی ایران در این استان با اهمیت است. پسته رفسنجان را در این راستا می توان یکی از مهمترین محصولات صادراتی استان و البته کشور دانست که به علت کیفیت و میزان تولید پسته در کشور بی نظیر و در سطح جهان شناخته شده است.

این استان در تاریخ و ادبیات ایران نیز اهمیت بسیار دارد؛ آنچنان که آنوبانینی می تواند به اجمال ذکر کند شاعران و عرفای بزرگی چون خواجوی کرمانی؛ که حافظ سخن خود را به شیوه او می داند؛ شاه نعمت الله ولی از بزرگترین عرفای قرن هشتم و اوحدالدین کرمانی، استاد و مرشد اوحدی مراغه ای و... کرمان را در ادب و عرفان ایران نیز دارای جایگاهی بس رفیع می نماید.
بنابر بررسی های آنوبانینی، نام کرمان در ادبیات ایران با صبر ایوب رابطه ای دارد و گویا ایوب پیامبر در این منطقه به ارشاد می پرداخته و حوادث و سختی هایی که در مورد او ذکر می کنند در کرمان برایش رخ داده است.


ایوب اگر ز محنت کرمان به جان رسید
هرگز نـــــخورد اندُه کرمان، چنان که من (خواجو)

صبر ایوب بباید که شبی دست دهد
که رود چشم از اندیشه کرمان در خواب (خواجو)


البته مردم محلی چند پیامبر دیگر و حوادث مربوط به آنان را نیز مربوط به کرمان می دانند که سند معتبری در مورد آن به دست نیامد. همچنین رابطه ی کرمان و مهمترین محصول تاریخی اش "زیره" نیز همواره مورد توجه شاعران ادوار مختلف ایران بوده و "زیره به کرمان بردن" یکی از مشهور ترین ضرب المثل های ایران گشته است.


که می برد به عـــــــــــــراق این بضاعت مزجات
چنانکه زیره به کرمـــــــــــــان برند و کاسه به چین (سعدی)

چه فضل و علم گرد آرم؟! چو رو در عشق او آرم
به بصره چون کشم خرما؟! به کرمان چون برم زیره (مولوی)


نظر به آنچه اشاره شد این استان از جهات مختلف باستانی و تاریخی، اقتصادی و تجاری، گردشگری؛ ادبی و فرهنگی یکی از مهمترین استان های کشور است و باید برنامه جامعی در جهت گسترش امکانات گردشگری آن در جهت پیشرفت استان تدارک گردد.

منابع:
anobanini
kermanmiras (dot) org
kermanmiras-gardeshgari (dot) ir
wikipedia (dot) org
دیوان اشعار، خواجوی کرمانی
دیوان حافظ
مواعظ، سعدی
دیوان شمس، مولانا
تاریخ ادبیات ایران، ادوارد براون